Een leerling, die we in het onderstaande stuk Bram zullen noemen, meldt zich bij de praktijk. De ouders van Bram geven aan dat het leesproces bij Bram moeizaam verloopt. Ondanks extra individuele begeleiding op school wil het leesproces bij Bram onvoldoende op gang komen. Letters en woorden beklijven onvoldoende waardoor zijn leestempo traag blijft. De afgelopen weken ontstaat er bij Bram ook een probleem bij de zaakvakken, omdat Bram door zijn leesachterstand onvoldoende vaardigheden heeft ontwikkeld om de lange teksten die bij deze vakken worden aangeboden goed tot zich te kunnen nemen en deze vakken goed te begrijpen.
Op mijn vraag of ouders en school er weleens over nagedacht hebben om een dyslexieonderzoek te laten uitvoeren bij Bram, geven de ouders van Bram aan dat zij hierover met school inmiddels al in gesprek zijn gegaan. Zij hebben dit mede aangekaart bij school omdat er vermoedens van erfelijkheid zijn op het gebied van leesproblematiek/leesstoornissen. Mogelijk heeft de opa van Bram ook dyslexie. Dit is echter in het verleden nooit officieel gediagnosticeerd, aangezien men hier toentertijd niet de kennis en middelen voor had. De leerkracht van Bram geeft aan dat Bram (nog) niet in aanmerking komt voor een vergoed dyslexietraject. Zijn scores zijn op dit moment nog ‘te goed’ om hem hiervoor aan te kunnen melden. “Wellicht dat hier in de nabije toekomst wel verandering in zal komen maar”, zo was de mening van de leerkracht “kon men toch weinig met de resultaten van een dyslexieonderzoek omdat er in de klas weinig voor de leerling veranderde”.
Hoe is de mening van de leerkracht van Bram te verklaren? Deze leerkracht heeft blijkbaar onvoldoende kennis omtrent de mogelijkheden die een dyslexieverklaring Bram kan bieden omtrent extra, ondersteunende faciliteiten binnen het onderwijs. Zij gaat er mogelijk van uit dat er onvoldoende progressie mogelijk is, omdat in een dyslexierapport regelmatig beschreven staat dat een leerling vooral meer en vaker moet oefenen. “Heeft de school de afgelopen jaren niet al zeer regelmatig geoefend met Bram? En wat is het resultaat? Dus wat is het nut van een dyslexie-onderzoek?”, zo stelt deze leerkracht mogelijk.
Buiten het feit dat het, met name voor een dyslectische leerling, buitengewoon belangrijk is dat de ontwikkelde leesvaardigheden gestimuleerd en onderhouden blijven worden, biedt een dyslexieverklaring Bram de mogelijkheid gebruik te kunnen maken van compenserende en dispenserende maatregelen binnen de klas. Voorbeelden hiervan zijn beschreven via de volgende link: http://www.steunpuntdyslexie.nl/dyslexie-op-school/aanpassingen-en-hulpmiddelen/. Deze maatregelen bieden Bram de mogelijkheid door kleine aanpassingen de negatieve gevolgen van lees- en spellingsproblemen te verminderen. Zo is Bram bijvoorbeeld in staat een geschiedenistoets met vlag en wimpel te behalen als de tekst en de vragen hem auditief worden aangeboden, i.p.v. dat hij de tekst zelf had moeten doorlezen. Door zijn leesachterstand kwam hij namelijk altijd in tijdnood, waardoor hij niet alle vragen kon maken en er een onvoldoende volgde.
Maar biedt een dyslexieverklaring niet meer dan de eerdergenoemde compenserende en dispenserende maatregelen? Uit gesprekken met ouders van kinderen met ernstige leesproblemen komt vaak naar voren dat zij hun kinderen omschrijven als leerlingen met weinig zelfvertrouwen. Zo gaat Bram het lezen uit de weg, omdat hij niet geconfronteerd wil worden met zijn ‘falen’ tijdens het lezen. Hierdoor ontstaat faalangst, waardoor het lezen nog moeizamer gaat verlopen. Zo kan een vicieuze cirkel ontstaan. Andere ouders geven aan dat hun kind na school na schooltijd thuis moet ‘ontladen’. Deze kinderen raken op school gefrustreerd omdat zij ervaren dat het lezen hen moeilijker afgaat dan hun klasgenoten, terwijl ze keihard hun best doen, en soms extra hard werken, om eenzelfde resultaat te kunnen bereiken. Als dit niet lukt, kan dit thuis tot uiting komen door gedragsproblematiek te vertonen. Zij lijken de frustratie letterlijk van hen af te slaan. Ouders voelen zich hier regelmatig machteloos door omdat zij niet kunnen achterhalen waar het problematische gedrag uit voortkomt en zij niet altijd meteen een verband kunnen leggen met de leesachterstand van hun kind.
Een dyslexieverklaring biedt Bram dus niet alleen de mogelijkheid om gebruik te kunnen maken van compenserende en dispenserende middelen, maar biedt hem als belangrijkste factor tevens een gevoel van zelfredzaamheid. Hij ervaart hierdoor dat hij, door het gebruik van enkele persoonsgerichte aanpassingen in het leesproces, zijn schoolwerk makkelijker kan uitvoeren en regelmatig ook betere schoolresultaten kan behalen. Bram voelt zich hierdoor niet meer het buitenbeentje van de klas en zit beter in zijn vel. En dat wordt thuis ook opgemerkt.
